pdf-versie DOORDENKERtje december 2023: Een ander gesprek over migratie
Hierbij vindt u het vierde DOORDENKERtje in 2023 van onze werkgroep Migratie, Samenleven en Geloven (MiSaG).
Als werkgroep MiSaG maken wij eens in de drie maanden zo’n uitnodiging om door te denken. Dit laatste DOORDENKERtje van 2023 is grotendeels gewijd aan de brochure ‘Jouw Woorden Wegen’, die op de synodevergadering van 22 november werd gepresenteerd. Deze brochure is een samenwerking van de VPKB-werkgroepen MiSaG en Kerk in de Samenleving (KidS). Met behulp van deze brochure willen wij een bijdrage leveren aan het gesprek binnen de VPKB over migratie, met bijzondere aandacht voor verbindende communicatie. Deze brochure is onderdeel van het project ‘Other Talk’, waarover u meer informatie vindt in dit DOORdenkertje.
We hopen u op deze manier genoeg stof te geven om door te denken over Migratie, Samenleven en Geloven.
Hartelijke groet van de werkgroep MiSaG:
Ina Koeman, Tetty Rooze, Veronica Brunswijk, Rob van Drimmelen, Lianne de Oude,
Heleen Ransijn.
Brochure “Jouw Woorden Wegen”
Sinds de ‘vluchtelingencrisis’ van 2015, is het thema van de opvang van migranten en mensen op de vlucht niet weg te denken uit de media in België. Iedereen heeft er wel een mening over en die wordt vaak niet onder stoelen of banken gestoken. Hoe die mening wordt verwoord en welke termen en begrippen daarbij worden gebruikt, is van invloed op de beeldvorming die ontstaat. Het maakt een groot verschil of er gesproken wordt over ‘vluchtelingenstromen’ die België ’overspoelen’ of dat er verwezen wordt naar grote aantallen mensen die op de vlucht zijn voor oorlogsgeweld of andere levensbedreigende situaties en hier bescherming zoeken. 
Het maakt een nog groter verschil als mensen op de vlucht zelf aan het woord komen. Zulke persoonlijke verhalen kunnen een krachtig instrument zijn voor het bevorderen van wederzijds begrip als tegengif tegen oppervlakkig en snel oordelen over mensen en situaties die niet goed gekend worden. Woorden doen ertoe. Verhalen doen ertoe. Met het gebruik van bepaalde woorden en het vertellen van bepaalde ‘verhalen’, kan je zaken opbouwen maar ook afbreken, kan je mensen waarde toekennen maar ook kleineren, kan je mensen beschuldigen en stigmatiseren maar ook aanmoedigen en complimenteren, kan je iemand hoop geven maar ook pijn doen. Dit geldt voor alle gebieden in het leven. Denk bijvoorbeeld aan racisme, seksisme en bejegening van mensen die behoren tot de LGTBQIA+ -gemeenschap.
Om dit onderwerp ook binnen de Verenigde Protestantse Kerk in België (VPKB) aan de orde te stellen, heeft de Werkgroep MiSaG, in samenwerking met de Werkgroep Kerk in de Samenleving (KidS) een brochure uitgebracht. Hiermee willen we aandacht vragen voor het belang van het zorgvuldig gebruik van woorden en begrippen als we het hebben over migranten en mensen op de vlucht. Wij hopen dat deze brochure voor mensen binnen de VPKB een hulp kan zijn bij het nadenken over het belang van taalgebruik in gesprekken, officiële communicatie, kerkbladen, enzovoort. Zo kan een bijdrage geleverd worden aan een eerlijk en verbindend verhaal over en met nieuwkomers.
Bij het schrijven van deze brochure werden we geïnspireerd door het project Other Talk van een aantal middenveldorganisaties in ons land, met name ORBIT en !1.11.11.. Veel van wat in dat project ter sprake komt, is ook van belang voor de gemeenschap die wij vormen binnen de VPKB. Onze diverse geloofsgemeenschap is gebaseerd op de overtuiging dat mensen, ongeacht hun afkomst, huidskleur of geaardheid, naar Gods beeld en gelijkenis geschapen zijn (Genesis 1:26). Toch overkomt het iedereen wel eens dat er woorden en termen in de mond genomen worden die, wellicht onbedoeld, als discriminerend en pijnlijk worden ervaren door degenen over wie wordt gesproken. ‘Verbindend communiceren’ is niet eenvoudig en vereist dat wij alert zijn bij ons woordgebruik, zeker als we het over de ander hebben.
Het aanpassen van ons taalgebruik vergt de nodige inspanning. Daarbij moeten we ons realiseren dat een opgestoken moraliserende vinger die mensen de les spelt bij ‘verkeerd’ woordgebruik alleen maar onnodige weerstand oproept. Beter is het elkaar uit te nodigen om ons te oefenen in bewust en waarderend taalgebruik. Daarbij hoort de bereidheid om respectvol te luisteren naar de ander als gelijke en te proberen het perspectief van die persoon respect en ruimte te geven.
Rob van Drimmelen
Gedrukte exemplaren van de brochure “Jouw Woorden Wegen” zijn verkrijgbaar bij Heleen Ransijn. Stuur daarvoor een mailtje naar ds.heleen@edpnet.be.
De brochure is ook online te lezen op de website van de VPKB.
Anderen ontmoeten
In een wereld waar grenzen steeds groter worden,
Waar vooroordelen vaak de kop opsteken,
Daar is iemand, een vreemdeling zonder naam,
Op zoek naar zijn plek, een immigrant, een man.
Een anoniem nummer in een wachtregister,
Worstelend om gezien te worden, om te bestaan.
Maar achter dit getal zit een hart,
Een individu, een ziel, een waarde.
Laten we de ander ontmoeten, met onze ogen open,
Voorbij de barrières, de valse oriëntatiepunten.
Laten we zijn rijkdom en diversiteit erkennen,
Hem respect en waardigheid bieden.
Want de immigrant is een alter ego,
Een spiegel die ons ons ego laat zien.
Hij herinnert ons eraan dat de mensheid
Wordt niet gedefinieerd door nationaliteit.
Laten we zijn hand pakken en bruggen bouwen,
Om muren en diepe vooroordelen af te breken.
Laten we hem een glimlach aanbieden, een warm gebaar,
En maak van onze wereld een harmonieuze plek.
Omdat iedereen het verdient om behandeld te worden
Als gelijke, ongeacht zijn achtergrond.
In ruil en wederzijds respect,
Ontmoeting met de ander wordt een juweel.
En dus weven we samen banden,
Verhalen die verschillen overstijgen.
En in deze ontmoeting komt een waarheid naar voren:
We zijn allemaal mensen, één en dezelfde.
Ibrahim Diabate
